اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی که در بلژیک زندانی بود، آزاد شده و و با استقبال مقام‌های رسمی وارد تهران شده است.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در توییتر از پادشاهی عمان بابت میانجیگری در تبادل زندانیان بین تهران و بروکسل تشکر کرده است.
پیشتر هم، الکساندر دی کرو، نخست وزیر بلژیک اعلام کرد که اولیویه وندکاستیل، شهروند بلژیکی زندانی در ایران آزاد شده است.
مقامات بلژیک هم غروب جمعه – ۲۶ مه – اعلام کردند که آقای دی کرو هم وارد خاک بلژیک شده است.
دست‌کم چهارده شهروند کشورهای غربی هنوز در ایران زندانی هستند
با وجود آزادی اولیویه وانده‌کاستیل، شهروند بلژیکی در روز جمعه ۵ خرداد و نیز رهایی بنژامن بری‌یر و برنار فیلان، دو اروپایی دیگر در ۲۲ اردیبهشت‌ماه، دست‌کم چهارده شهروند دارای گذرنامه کشورهای غربی، همچنان در ایران زندانی هستند. دو شهروند دیگر از این دست نیز، گرچه از حبس آزاد شدند، اما امکان خروج از مرزهای ایران را به‌دست نیاورده‌اند. جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر متهم بوده‌است که با حبس شهروندان خارجی، از آن‌ها به‌عنوان یک اهرم دیپلماتیک و یا برای تبادل با ایرانیان وابسته به حکومت که در غرب زندانی هستند، بهره می‌برد.
روز جمعه، بر پایه «توافق‌نامه انتقال محکومان بین ایران و بلژیک» که با میانجیگری مقامات کشور عمان، به مرحله اجرا رسید، اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی زندانی در بلژیک و اولیویه وانده‌کاستیل، امدادگر بلژیکی محبوس در ایران، مبادله شدند.
گرو‌ه‌های حقوق بشری اما با تایید این‌که اکنون دست‌کم چهارده شهروند غربی در زندان‌های ایران محبوس هستند، آن‌ها را افرادی بی‌گناه می‌دانند که در راستای «سیاست گروگان‌گیری جمهوری اسلامی برای امتیازگیری از دولت‌های خارجی» همچنان در بند مانده‌اند.
زندان بین‌المللی
سیامک نمازی، تاجر ایرانی-آمریکایی، یکی از این افراد است که از هنگام بازداشت در اکتبر ۲۰۱۵ در زندان است و در قیاس با سایر حاضران در فهرست، تاکنون بلندترین دوران حبس را تحمل کرده‌است. او در اکتبر سال ۲۰۱۶ بر پایه اتهام جاسوسی به تحمل ۱۰ سال زندان محکوم شد.
مراد طاهباز، یک ایرانی-آمریکایی دیگر است که تابعیت بریتانیایی نیز دارد. او در ژانویه ۲۰۱۸ همراه با چند فعال زیست‌محیطی که از همکارانش بودند، بازداشت و به اتهام «همکاری با آمریکا» به ۱۰ سال زندان محکوم شد.
عماد شرقی، سرمایه‌گذار ایرانی-آمریکایی نیز توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی به اتهام جاسوسی به ۱۰ سال زندان محکوم شده‌است. رسانه‌های داخل ایران در سال ۲۰۲۱ اظهار کرده‌بودند که او هنگام «تلاش برای فرار از کشور» بازداشت شد.
نام شماری از شهروندان کشورهای اروپایی، نیز در فهرست زندانیان در ایران، به چشم می‌خورد.
مهران رئوف، فعال کارگری ایرانی-بریتانیایی، در اکتبر ۲۰۲۰ بازداشت شد و بر پایه گزارش‌ها در سلول انفرادی نگهداری می‌شود.
ناهید تقوی، آلمانی ایرانی‌تبار، در پی بازداشت در اکتبر ۲۰۲۰ و مدتی حبس در سلول انفرادی، به تحمل ۱۰ سال و هشت ماه زندان محکوم شد و همچنان محبوس است.
جمشید شارمهد، یک ایرانی-آلمانی دیگر که ساکن آمریکا بود نیز، در تابستان ۲۰۲۰ در حالی‌که به امارات متحده عربی سفر کرده‌بود، توسط عوامل رژیم حاکم بر ایران بازداشت و به‌تازگی بر پایه اتهامی «تروریستی» محکوم به اعدام شد.
سسیل کولر و شریک زندگی‌اش ژاک پاریس، که از فعالان صنفی فرانسوی هستند، در ماه می ۲۰۲۲ هنگام گشت‌و‌گذار در ایران و پس از دیدار با چند فعال صنفی، بازداشت شدند. آن‌ها توسط دستگاه قضایی این کشور به جاسوسی متهم شدند.
لوئی آرنو، هم یک مشاور جوان بانکی است که در پی سفری با هدف گردش در منطقه، پس از بازدید از چند کشور وارد ایران و در سپتامبر ۲۰۲۲ بازداشت شد. گفته می‌شود که این زندانی فرانسوی، در شرایطی ناگوار محبوس است.
از کشور فرانسه، یک شهروند دیگر نیز در میان زندانیان است، اما وزارت امور خارجه این کشور به‌دلیل «درخواست خانواده زندانی» تاکنون از افشای نام او خودداری کرده‌است.
کامران قادری، یک تاجر ایرانی-اتریشی، در ژانویه ۲۰۱۶ بازداشت و در پی محاکمه‌ای که سازمان عفو بین‌الملل آن‌را «به‌شدت ناعادلانه» خواند، به‌اتهام «همکاری با کشورهای متخاصم» به گذراندن ۱۰ سال زندان محکوم شد.
یک شهروند دیگر اتریش نیز که نامش فاش نشده، در ابتدای سال جاری میلادی و بر پایه اتهام جاسوسی، محکوم شد که هفت سال و نیم زندان را در ایران تحمل کند.
احمدرضا جلالی، پزشک و استاد دانشگاه ایرانی-سوئدی، دیگر شهروند اروپایی است که در آوریل ۲۰۱۶ حین سفر به ایران بازداشت و در سال ۲۰۱۷ با اتهام «جاسوسی برای سازمان موساد اسرائیل» به اعدام محکوم شد. اعدام او به تعویق افتاد، اما با ادامه حبس، خانواده‌اش همچنان نگران به‌دار آویخته‌شدنش هستند.
سانتیاگو سانچز کوگدور، شهروند اسپانیایی و از هواداران فوتبال، که قصد داشت برای تماشای مسابقات جام جهانی فوتبال به قطر سفر کند، نیز در ماه اکتبر پیشین، هنگام گذر از ایران بازداشت شد و همچنان در بند است.
رها از زندان، در بند جمهوری اسلامی ایران
علاوه بر شماری از شهروندان اروپایی و آمریکایی که هنوز محبوس مانده‌اند، برخی از آن‌ها به‌دلایلی از زندان خارج شدند، اما اجازه خروج از ایران را ندارند.
مسعود مصاحب، شهروند ایرانی-اتریشی، یکی از آن‌هاست که در ژانویه ۲۰۱۹ بر پایه اتهام «جاسوسی برای اسرائیل و آلمان» توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی بازداشت و به ۱۰ سال زندان محکوم شد. او که مبتلا به سرطان است، در نوامبر ۲۰۲۲ به‌واسطه مرخصی پزشکی از بند رها شد، اما نمی‌تواند ایران را ترک کند.
فریبا عادلخواه، یک فرانسوی ایرانی‌تبار که در فرانسه، یک پژوهش‌گر دانشگاهی بود و به‌توالی به ایران سفر می‌کرد نیز، بعد از گذراندن بخشی از دوران محکومیت، در اوایل سال جاری میلادی آزاد شد، اما اجازه خروج از کشور را ندارد.
تهران مدعی است که همه اتباع خارجی که در بند هستند، مشمول مراحل قضایی مناسب شده‌اند. این در حالی است که فعالان حقوق بشری نگران‌اند مبادا شمار زندانیان، بیش از آن باشد که تاکنون به‌گونه رسمی اعلام شده‌است.
مبادلاتی برای همه فصول
جمهوری اسلامی ایران، چندی پیش بنژامن بری‌یر، گردش‌گر فرانسوی و برنار فیلان، توریست ایرلندی-فرانسوی را به‌دلیل آن‌چه دولت فرانسه «مسایل بشردوستانه» خوانده‌است، آزاد کرد.
جمعه پنجم خرداد ۱۴۰۲ مبادله اسدالله اسدی و اولیویه وانده‌کاستیل، میان جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی بلژیک در شرایطی صورت گرفت، که شهروند بلژیکی در قالب یک امدادگر شناخته‌شده در حقوق بشر، در ایران فعالیت کرده‌بود، اما اسدلله اسدی، کاردار سفارت جمهوری اسلامی در اتریش، برپایه شواهد و حکم دادگاه آنتورپ بلژیک، یک پروژه بمب‌گذاری را در گردهمایی بزرگ سالانه «شورای ملی مقاومت» که قرار بود در پاریس برگزار بشود، هدایت می‌کرد.
