بنابه گزارش خبرگزاری فرانسه، روز جمعه ٣ آوریل/١۵ فروردین، سخنگوی دولت فرانسه گفت که هیچ اطلاع خاصی در مورد پیشدستی کردن آمریکاییها در خرید ماسک ندارد. با اینحال او تأیید کرد که دولت فرانسه همه اقدامات لازم را برای تأمین امنیت تحویل ماسک انجام میدهد. به همین منظور، یک پل هوایی میان فرانسه و چین برقرار شده است. سخنگوی دولت اعتراف کرد که در حال حاضر مسئلۀ دستیابی به ماسک، “تنش جهانی” ایجاد کرده است.
کشورهایی که به ناگاه با ویروس کرونا مواجه شدند، مثل آمریکا، فرانسه، ایتالیا یا اسپانیا، بیصبرانه به دنبال ماسک میگردند. در مقابل، تولیدکننده و فروشندۀ بزرگ این کالای پرمشتری چین است.
در روزهای اخیر، تحویل ماسک در فرودگاههای فرانسه همراه با تدابیر امنیتی استثنایی انجام گرفت: حضور نیروهای ویژۀ نقابدار مجهز به سلاحهای نیمه سنگین هنگام تخلیۀ بار هواپیما، منظرهای عادی نبود.
دو روز قبل، آقای رنو موزلیه که ریاست یکی از شوراهای منطقهای مهم فرانسه را بر عهده دارد (منطقه جنوب شرقی، از جمله شامل شهرهای مارسی، نیس و کَن) با متهم کردن آمریکا گفت: “سفارش فرانسه، روی باند فرودگاهی در چین توسط آمریکاییها خریده شد و هواپیمای حامل ماسکها که قرار بود به فرانسه بیاید، یکراست به آمریکا رفت”. به گفتۀ او خریداران سه تا چهار برابر قیمت اصلی را پرداخت کردهاند.
دولت آمریکا این اتهامات را رد کرده اما منابع فرانسوی معتقدند که این “زرنگیها” توسط شرکتهای خصوصی انجام میگیرد. این در حالی است که شمار مرگ به علت کووید١٩ در ایالات متحده به مرز شش هزار نفر رسیده و نیاز به ماسک به سرعت رو به افزایش دارد. به تازگی مقامات واشنگتن و همچنین فرماندار نیویورک به مردم توصیه کردهاند که صورت را بپوشانند.
یکی دیگر از رؤسای شوراهای منطقهای فرانسه میگوید: “کاری که آمریکاییها میکنند وحشتناک است. آنها قادرند روی باند فرودگاه محمولهها را بخرند و نقد پرداخت کنند”.
با اینحال دولت فرانسه از تأیید رسمی این اخبار پرهیز میکند تا مبادا “برخورد دیپلماتیک” پیش آید. وزارت خارجۀ فرانسه فقط اعلام کرده که در این باره تحقیق میکند. اما یک دیپلمات فرانسوی به روزنامه فیگارو میگوید: “البته بعید است که دولت آمریکا با این نوع خریدها موافق نبوده باشد”.
جاستین ترودو نخستوزیر کانادا نیز ابراز نگرانی کرده که احتمالاً تعداد ماسکهای خریداری شده از چین هنگام تحویل کمتر از میزان معهود بوده، زیرا چینیها بخشی از سفارش کانادا را با قیمت گزاف به آمریکاییها فروختهاند.
خنجر از پشت به دست کشورهای دوست
به نوشتۀ روزنامۀ فیگارو چهرۀ واقعی دولتها هنگام بحرانهای بزرگ معلوم میشود. فیگارو میافزاید: “فرانسویها از جنگ دوم و دوران اشغال (توسط آلمان) این تجربه را آموختهاند که دوستان یا همسایگان نیز از پشت خنجر میزنند”.
روزنامۀ لوموند مینویسد که در معرکۀ رقابتهای جهانی “پارتیبازی، پرداختهای غیرقانونی و فاکتورهای جعلی” امری روزمره و قابل پیشبینی است.
فیگارو یادآوری میکند که چندی پیش دونالد ترامپ میخواست یک لابراتوار آلمانی (CureVac) را که برای ساخت واکسن کووید١٩ تحقیق میکند بخرد اما با مخالفت شدید برلین مواجه شد.
اما فقط آمریکا نیست که در بازار ماسک “زرنگی” میکند. چند هفته قبل، جمهوری چک ١١٠هزار ماسک ساخت چین و هزاران دستگاه تنفسی به مقصد ایتالیا را ربود، اما بعد از جنجال بزرگی که به راه افتاد، به ناچار محموله را به ایتالیا پس داد.
همچنین هفتهنامۀ اکسپرس فاش کرده که فرانسه نیز به سهم خود ۴ میلیون ماسک سوئدی را که در راه ایتالیا و اسپانیا بوده “ضبط” کرده اما عاقبت با مداخلۀ دولت سوئد محمولهها را به طرف مقاصد اصلی بازپس فرستاده است.
روزنامۀ فیگارو مینویسد که این نوع رقابتهای جهانی تازگی ندارد. به عنوان مثال همۀ پایتختهای غربی به خوبی میدانند که چین و روسیه چگونه از نفاق انداختن میان اروپاییان بهره میبرند، با اینحال به عقیدۀ فیگارو “رفتار آمریکاییها روی باند فرودگاههای چین ابعادی دیگر دارد و میتواند پیامدهای بسیار ناگواری داشته باشد: دستبرد زدن به خرید یک کشور دوست و متحد، ضربۀ دیگری به روابط بنیادین ایالات متحده و اروپا محسوب میشود”.