همزمان با ایجاد اختلال توسط روسیه در مذاکرات وین برای احیای توافق هسته ای و همراهی مقام‌های ایران با حمله روسیه به اوکراین، علی مطهری، نائب رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی به رسانه های ایران گفته است که “روسیه در حکومت نفوذ کرده است”.
آقای مطهری به وب‌سایت خبری ساعدنیوز گفته است: “متأسفانه ما در بدنه حاکمیت، افراد روسوفیل (روس‌گرا) داریم که سیاست نه شرقی نه غربی را فراموش کرده اند. حتی در کتاب های درسی نیز برخی حقایق تاریخی را که به ضرر روسیه بوده است، حذف کرده اند. این به معنای تحریف تاریخ و فریب دادن ملت است”.
در سال های اخیر حکومت ایران با در پیش گرفتن سیاست “نگاه به شرق” خود را به روسیه و چین نزدیک کرده و مقام های دولتی از هرگونه اظهارنظری که به زعم آنها به این روابط آسیب بزند، خودداری می کنند.
آقای مطهری گفته: “روسیه در شورای امنیت سازمان ملل با همه تحریم های غرب علیه ایران همراهی کرده است. اخیراً نیز به ضرر انصارالله یمن رأی داد. در سوریه هم دست اسرائیل را در حمله به نیروهای هوادار ایران باز گذاشته و با اسرائیل هماهنگ است. بنابراین، روسیه در هیچ جایی ملاحظه ایران را نکرده است، بلکه فقط به فکر منافع خودش است”.
در جریان تهاجم اخیر روسیه به اوکراین، آیت الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، در یک سخنرانی بدون نام بردن از روسیه، کشورهای غربی و آمریکا را مسئول این حمله دانست و گفت: “اوکراین قربانی سیاست آمریکا شده است.”
آقای خامنه‌ای گفت: “ما در اوکراین طرفدار توقف جنگ هستیم و می‌خواهیم جنگ در آنجا تمام شود منتها علاج هر بحرانی صرفا در صورتی ممکن است که ریشه بحران شناخته شود. ریشه بحران در اوکراین سیاستهای آمریکا و غربی‌هاست.”
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران هم در تماس تلفنی با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه پس از حمله این کشور به اوکراین، ابراز امیدواری کرد که “تحولات به نفع منطقه و مردم” پیش برود. روسیه در زمان سفر اخیر آقای رئیسی به مسکو، تشریفات رسمی پذیرایی از او را کنار گذاشت و آقای پوتین کنفرانس خبری مشترک برگزار نکرد.
آقای پوتین حاضر نشده بود در جریان این سفر قرارداد همکاری جامع ایران و روسیه که در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی امضا شده بود، بین دو کشور تمدید شود.
در روزهای اخیر همزمان با امیدواری‌ها به نهایی شدن توافق اتمی برجام و رفع تحریم های آمریکا و اعمال مجدد محدودیت اتمی بر ایران، روسیه اعلام کرد که از ایالات متحده تضمین می‌خواهد که در صورت رفع تحریم‌ها از ایران، بتواند با وجود تحریم‌هایی که به دلیل حمله به اوکراین متحمل شده، با ایران روابط مالی و تجاری داشته باشد.
ایالات متحده این خواسته را رد کرده و به همین دلیل وضعیت مذاکرات وین برای احیای برجام در ابهام قرار گرفته است.
لوان جاگاریان، سفیر روسیه در تهران، به تازگی گفته است که مسکو می‌خواهد برجام به نتیجه برسد “اما منافع خودمان هم برایمان مهم است و باید مبادلات ما با ایران تضمین شود”.
مقام های ایرانی به شکل بسیار محتاطانه‌ای در این مورد از روسیه انتقاد کرده و گفته‌اند که مذاکرات برجام ارتباطی با تحریم های روسیه نداشته است.
سیاست جاری ایران در ارتباط با روسیه انتقادهایی در داخل به وجود آورده و از جمله برخی از سیاستمداران منتقد دولت گفته‌اند که با تحریم شدن روسیه، فرصت مناسبی برای تامین گاز اروپا توسط ایران به وجود آمده اما به گفته آنها حکومت برای جلب رضایت روسیه از فعالیت در این زمینه خودداری می‌کند.
علی مطهری در اظهارات خود در انتقاد از سیاست ایران در برابر روسیه گفته است:”حتی من معتقدم که در شرایطی که بعد از جنگ اوکراین پیش آمده، ما باید بعد از احیای برجام، سرمایه‌گذاری کلانی در صنعت نفت و گاز خودمان داشته باشیم و… باید به سرعت خودمان را به نقطه‌ای که شایسته ایران است برسانیم و در انتقال گاز به اروپا ملاحظه روسیه را نکنیم”.
