روزنامه بریتانیایی گاردین نوشته است، ایران با کمک شبه‌نظامیان شیعه در پی گشایش راهی امن به سوریه و لبنان از طریق شهر بعاج در شمال شرقی عراق است و نیروهای حشدالشعبی نیز به همین دلیل قرار نیست شهر تازه آزاد شده بعاج را ترک کنند.
بعاج در نزدیکی مرز سوریه، از سکنه خالی است، با این حال نشانه‌های حضور ساکنان تازه‌ای در آن به چشم می خورد. آنها نیروهایی هستند که کمتر از یک هفته پیش داعش را از این شهر که یکی از پایگاه‌های اصلی این گروه در شمال عراق بود، بیرون کردند.
بعاج که تاکنون شهری دورافتاده در عراق به حساب می‌آمد، از این پس برای ایران نقطه آغازی برای دسترسی زمینی به سوریه و لبنان از طریق عراق محسوب می‌شود. گاردین می‌نویسد که نقشه کنونی ایران در عراق مبتنی بر دست گذاشتن روی مناطقی است که شبه‌نظامیان شیعه آنها را آزاد می‌کنند.
تصرف بعاج در واقع یک پیروزی بزرگ برای ایران محسوب می‌شود. روی یکی از دیوارهای این شهر نوشته شده: «از موصل تا بعاج، سلیمانی متشکریم». سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران همواره نمادی از حضور جمهوری اسلامی ایران و شبه‌نظامیان تحت حمایت آن در عراق و سوریه بوده است. واحدهای حشد الشعبی یا بسیج مردمی عراق که در کنار ارتش این کشور با داعش می‌جنگند، به یاری و پشتیبانی سلیمانی به بعاج رسیده و به طرف مرز سوریه حرکت کردند.
ابو مهدی المهندس، یکی از فرماندهان ارشد حشد الشعبی می‌گوید بعاج که در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ گذرگاه تروریست‌ها از مبدأ ترکیه بود، آخرین پایگاه داعش در منطقه به حساب می‌آمد. به گفته او، این افراد از ترکیه وارد شده و از تل عفر و بعاج نفوذ می‌کردند و به همین دلیل این شهرها برای رهبران آنها، مناطق راهبردی محسوب می‌شد.
در طول بزرگراه قیاره در جنوب موصل خودروها و کامیون‌های راه‌سازی به چشم می‌خورند و آن گونه که گزارشگر گاردین می‌نویسد قرار است برخی از آنها به مرور به مناطقی که حشد الشعبی از داعش پس می‌گیرد فرستاده شوند. بقیه آنها نیز در حال ساختن یا بازسازی جاده حیاتی به سوی مرز سوریه یا راه‌های حاشیه آن هستند.
یکی از اعضا ارشد حشد الشعبی به گاردین گفته است: «ما بعاج را ترک نمی‌کنیم زیرا اینجا پایگاه اصلی ما در منطقه است.»
به نظر می‌رسد گروه‌های دیگری نیز که در سوریه و عراق با داعش می‌جنگند در بعاج حضور دارند. از آن جمله است اعضا یک گروه شبه نظامی عراقی موسوم به «جنبش نجبا» که تاکنون در نبرد با نیروهای مخالف دولت بشار اسد در سوریه شرکت داشته است.
نیروهای تازه‌وارد به شهر بعاج هنوز در حال پاکسازی شهر و ساختمان‌ها از مواد منفجره هستند، اما این شهر که زمانی پایگاه داعش بود، اکنون به سرعت در حال تبدیل شدن به نقطه‌ای است که ایران می‌خواهد از آنجا تحولاتی را در منطقه شکل بدهد.
در اوایل ماه مه گذشته رهبران حشد الشعبی به اعضا ارشد این گروه خبر دادند که ایران قرار است یک کریدور زمینی برای رساندن تجهیزات و امکانات به سوریه و لبنان ایجاد کند که از جنوب کوه سنجار در عراق آغاز می‌شود. به نوشته گاردین، بعاج نقطه آغاز این کریدور است که قرار است در ادامه به شهرهای دیر الزور و میادین در سوریه برسد که در حال حاضر هر دو در دست داعش هستند.
گاردین ادعا می‌کند که از آن زمان تا کنون، نیروهای ایرانی به فرماندهی سلیمانی در دو سوی مرز عراق و سوریه و در نزدیکی بزرگراه بغداد-دمشق تمرکز بیشتری پیدا کرده‌اند. به نوشته این روزنامه نیروهای شبه نظامی نزدیک به ایران در سوریه تاکنون در سه مورد در منطقه تنف سوریه با نیروهای آمریکایی روبرو شده‌اند.
فرماندهان حشدالشعبی گفته‌اند با آن که تمرکز بر روی این بزرگراه مواصلاتی حیاتی میان دو کشور است، اما با شکست داعش در مناطق گوناگون صحنه نبرد دائما در تغییر بوده و راه‌ها و کریدورهای زمینی دیگری نیز در اطراف مرز باز می‌شود. در حال حاضر بهترین کریدور همان محور دیرالزور به میادین، پالمیرا و دمشق است.
به هر روی، تحرکات نیروهای گوناگون در مرز سوریه و عراق هم‌اکنون به بازی شطرنج شبیه شده است. از سمت غرب، شبه نظامیان مورد حمایت ایران در سوریه راه برای ارتش بشار اسد به طرف مرز عراق در شرق باز کردند و از سمت شرق، نیروهای تحت حمایت ایران در عراق به طرف ارتش سوریه رفتند. هفته گذشته این دو جبهه در نقطه‌ای میان تنف و دیر الزور به هم رسیدند و به این ترتیب لحظه‌ای مهم را در تاریخ جنگ سوریه و نبرد سه ساله علیه داعش ایجاد کردند. این در عین حال به معنی تحقق بخشی از آرزوی ایران برای ایجاد یک هلال امنیتی هم بوده است.
پیامد دیگر این تاکتیک سد کردن راه نیروهای آمریکایی به طرف شمال میادین برای مبارزه با داعش بوده که ظاهرا در آخرین پایگاه خود در غرب دیر الزور مستقر شده است.
ابو مهدی المهندس به روزنامه گاردین می‌گوید: «داعش اکنون در دره فرات در سوریه و عراق است و می‌خواهد همان جا بماند. ما می‌خواهیم نبرد را به آنجا بکشانیم، اما فکر می‌کنم این نبرد دست کم یک سال طول بکشد.»
با آرایشی که نیروهای درگیر نبرد در منطقه پیدا کرده‌اند، المهندس هنوز از این که آیا نیروهای تحت فرمان او می‌توانند به راحتی وارد خاک سوریه بشوند یا نه حرفی نمی‌زند.
به نقل از یورو نیوز
