امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه در جریان گفتگوی مفصلی که روز شنبه از شبکه الجزیرۀ قطر پخش شد، سعی کرد به شرح مواضع خود در قبال جامعۀ مسلمانان بپردازد و به «سوء تفاهم‌هایی» که در پی سخنرانی اخیرش پس از کشته شدن یک معلم فرانسوی به دست یک اسلامگرای اهل چچن ایجاد شده بود، پایان دهد.
بخش‌هایی از این مصاحبه که متن کامل آن در وبسایت فرانسوی‌زبان الیزه گذاشته شده، در ادامه می‌آید:
https://t.co/u0NpDAtpLS pic.twitter.com/0CQe2KNd1g
— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) October 31, 2020
آقای ماکرون در آغاز این گفتگو اعلام کرد که در هفته‌های اخیر فرانسه سه‌بار هدف حملات تروریستی قرار گرفته است؛ حملاتی که از سوی افراط گرایان خشنی که «اسلام را تحریف کرده و ربوده‌اند» رهبری شده است.
او افزود در حالی که امروز فرانسه در شوک است و خشم و غم این کشور را فراگرفته، شاهد واکنش شدید مسلمانان در سطح بین‌الملل علیه فرانسه هستیم که این واکنش‌ها بر اساس مجموعه‌ای از سوء تفاهم‌ها شکل گرفته است.
او تاکید کرد که قصد دارد از فرصت این مصاحبه برای رفع این سوء تفاهم‌ها استفاده کند.
«با همۀ توان از جمهوری دفاع می‌کنیم»
امانوئل ماکرون سخنانش را با اشاره به حادثۀ حمله به کلیسای شهر نیس که سه کشته برجای گذاشت، آغاز کرد و گفت که دقایقی پیش با پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان گفتگو کرده است. او سپس افزود: «بار دیگر حمایتمان را از جامعه فرانسه که عمدتا کاتولیک هستند و از حملۀ روز گذشته عمیقا متاثر شده‌اند، همچنین حمایتمان را از جمهوری اعلام می‌کنم.»
او در ادامه گفت که در فرانسه «آزادی مذهب» یک اصل است و این همان چیزی است که لائیسیته نامیده می‌شود. آقای ماکرون گفت که اصطلاح لائیسیته «آنقدر پیچیده است که گاه باعث ایجاد سوء تفاهم‌هایی نیز می‌شود.» به گفتۀ او «منظور از این آزادی، آزادی باور داشتن یا باور نداشتن» است. بر این اساس فرانسه کشوری است که همه، بدون توجه به مذهبی که دارند می‌توانند شهروند آن بشوند و همه فارغ از دین و مذهبشان می‌توانند از حقوق سیاسی و مدنی یکسانی برخوردار شوند و در جامعه با مردمی از دیگر ادیان زندگی کنند. وظیفه دولت نیز این است که چنین حقی را برای تک تک شهروندان تضمین کند.
امانوئل ماکرون افزود: «می‌خواهم بگویم، برخلاف آنچه این روزها بسیار شنیده‌ام، کشور ما با هیچ مذهبی در جهان مشکلی ندارد و همه می‌توانند آزادانه عبادت کنند.» او افزود که مسلمانان فرانسه نیز«مانند پیروان سایر ادیان و مذاب، از این حق برخوردارند و بر این اساس بسیاری از اتهاماتی که در این روزها به فرانسه [در موضوع اسلام هراسی] زده شده، نادرست است.»
رئیس جمهور فرانسه در ادامه گفت: «هدف اصلی من از شرکت در این گفتگو، فرستادن یک پیام است؛ پیام محکمی علیه تروریسم و علیه همه افراط‌گرایان خشن. و پیامی در حمایت از صلح، وحدت و بازگویی برخی حقایق است.»
موضع رئیس جمهور در قبال انتشار کاریکاتورها
امانوئل ماکرون تاکید کرد که موضوع انتشار کاریکاتورها، موضوع جدیدی در اروپا نیست و گفت «حدود ۱۵ سال پیش از این، همین موضوع در دانمارک بسیار داغ بود.»
او ادامه داد: «کشور ما تاریخ خود را دارد و در تاریخ کشور ما این اتفاق جدیدی نیست که چیزهایی را از دین استخراج کرده و عمومی کنند. این همان چیزی است که غالباً لائیسیته خوانده می‌شود و منشاء آن به پیشینه این کشور با مذهب کاتولیک برمی‌گردد.»
به گفتۀ او قوانین فرانسه «که میوه روح روشنگری و برخاسته از مردم فرانسه و استقلال آنهاست، مجموعه‌ای از اصول و حقوق و آزادی‌ها از جمله آزادی مذهبی را به رسمیت شناخته است و ما از این اصول دفاع می‌کنیم…. به همین دلیل است که در فرانسه، هرکسی حتی یک خبرنگار، می‌تواند آزادانه دربارۀ رئیس جمهور، دولت، گروه‌های اقلیت یا اکثریت سیاسی و بقیه جهان صحبت کند. استفاده از حقِ آزادی بیان، به شکل نقاشی و کاریکاتور نیز وجود دارد. این حق ماست که از اواخر قرن ۱۹ میلادی در این کشور به رسمیت شناخته شده است.»
آقای ماکرون تاکید کرد که دفاع از این حق مهم است زیرا این همان چیزی است که مردم فرانسه می‌خواهند و «ما در کشور مستقلی زندگی می‌کنیم».
به گفتۀ او وجود چنین حقی باعث شده تا کاریکاتورها به روزنامه‌ها راه یابند و در آنجا منتشر شوند. این کاریکاتورها هم رهبران سیاسی را به سخره می‌گیرند «که من نیز از اولین اهداف چنین کاریکاتورهایی هستم و کاملا عادی است» و هم رهبران مذهبی از تمام ادیان و مذاهب را. ماکرون تاکید کرد که «این کارآنها نیز ریشه در تاریخ ما دارد».
رئیس جمهوری فرانسه افزود: «نشریات ما که شارلی ابدو هم یکی از آنهاست، بیش از همه خدای مسیحیان و موضوعات مربوط به یهودیت و خاخام‌ها را به کاریکاتور می‌کشند و بعد موضوعاتی دیگر از جمله کاریکاتور محمد و موضوعات مربوط به دین مسلمانان را.»
او با اشاره به واکنش مسلمانان به کاریکاتورهای مرتبط با دین اسلام گفت: «من احساساتی را که با این کار تحریک می‌شود درک می‌کنم و به این احساسات احترام می‌گذارم. اما می‌خواهم شما نیز نقش من را درک کنید. نقش من آرام کردن اوضاع است، همان کاری که اینجا انجام می‌دهم و همزمان، محافظت از این حقوق است.»
او در ادامه گفت: «همۀ مسلمانانی که ممکن است شوکه شده باشند باید این را درک کنند. سوال این نیست که آیا فرانسه و رئیس جمهور آن از چنین کاریکاتورهایی حمایت می‌کند یا نه (اصلا چنین موضوعی مطرح نیست زیرا مطبوعات آزاد هستند و رسانه‌هایی که این کاریکاتورها را منتشر می‌کنند نیز روزنامه رسمی دولت نیستند و دولت فرانسه هم این کاریکاتورها را نکشیده) بلکه سوال اصلی این است که آیا رئیس جمهور فرانسه موافق سلب این حق از مطبوعات هست یا خیر؟ پاسخ من این است که نه. زیرا این حق مردم فرانسه است و سلب آن همه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین آنچه مهم است این است که من باید این آزادی را حفظ کنم.»
او افزود که در موضوع کاریکاتورها «دو چیز پذیرفتنی نیست. اول سردرگمی‌هایی که توسط بسیاری از رسانه‌ها و گاه رهبران سیاسی و مذهبی بوجود آمد و بر این محور بود که این کاریکاتورها به نوعی پروژۀ دولت فرانسه یا رئیس جمهور آن بوده است. و دوم اینکه برخی خشونت‌ها به بهانه این کاریکاتورها، مستقیم یا غیرمستقیم توجیه شوند.»
امانوئل ماکرون گفت: «من کارشناس الهیات نیستم اما به چنین درکی نرسیدم که اسلام استفاده از هرگونه خشونت را مشروعیت می‌بخشد و از آن حمایت می‌کند. بنابراین این را درک می‌کنم که ممکن است افراد از دیدن این کاریکاتورها شوکه شوند و به آنها احترام می‌گذارم، اما هرگز قبول نخواهم کرد که به این دلیل یک خشونت فیزیکی توجیه شود.»
امانوئل ماکرون ضمن «دروغ» خواندن ادعای برخی از رسانه‌های جهان عرب که از قول او نوشته بودند «از کاریکاتورهایی که پیامبر را تحقیر می‌کنند حمایت می‌کند» گفت: «بر این باورم که واکنش‌هایی که در جهان اسلام به سخنان من دیده شد، عمدتا بر اساس این دروغ‌ها شکل گرفته بود، زیرا بسیاری در جهان اسلام فکر کرده بودند که من طرفدار این کاریکاتورها هستم. به آنها می‌گویم که اصلا چنین موضوعی مطرح نیست. من تنها طرفدار این هستم که در کشورم بتوانیم آزادانه بنویسیم، فکر کنیم و نقاشی کنیم. زیرا اینها حقوق ما هستند و مهم هستند و آزادی‌های ما هستند. این را درک می‌کنند که این موضوع می‌تواند شوکه کننده باشد و به چنین [احساسی] احترام می‌گذارم اما باید در مورد آن حرف بزنیم…. باید فضایی را برای درک متقابل بسازیم. راه حل در منع یک حق نیست و قطعا راه حل توجیه خشونت‌ها به دلیل شوکه کننده بودن یک کار نیز نیست.»
یهودستیزی در فرانسه
رئیس جمهور فرانسه در پاسخ به این پرسش که چرا در این کشور قوانینی علیه یهودستیزی وجود دارد و حتی قوانینی وجود دارد که به چالش کشیدن برخی موضوعات تاریخی را منع کرده اما چنین چیزی در موضوعات اسلامی دیده نمی‌شود، خطاب به خبرنگار گفت: «شما دو چیز را با یکدیگر مخلوط کرده‌اید؛ اولین موضوع تاریخ است و موضوع دوم بحث احترام افراد به یکدیگر و احترام به مذاهب.»
او افزود: «فرانسه با یهودستیزی و نژادپرستی در تمام اشکال آن مبارزه می‌کند و این در قانون ما آمده است. فرانسه با نفرت پراکنی هم مبارزه می‌کند و هنگامی که از نژادپرستی سخن می‌گوییم منظور همۀ نژادها هستند. اما همزمان در فرانسه این حق نیز وجود دارد که می‌توان مذهب یهود را نقد کرد و از آن کاریکاتور کشید؛ مانند بقیه مذاهب. بنابراین در این زمینه استاندارد دوگانه‌ای وجود ندارد. یک وضعیت دوگانه هم وجود ندارد… اما در فرانسۀ امروز افرادی وجود دارند که علیه مسلمانان به دلیل مسلمان بودنشان، علیه کاتولیک‌ها به دلیل کاتولیک بودنشان، علیه پروتستان‌ها به دلیل اینکه پروتستان هستند و علیه یهودیان به دلیل یهودی بودن و غیره دست به اقداماتی می‌زنند. من امیدوارم که وزیر کشور بتواند این مسئولیت را از مسیر پارلمان به انجام برساند تا دربارۀ نحوه شناسایی، پیگیری و برخورد با تمام اقداماتی که علیه شهروندانمان به دلیل مذهبشان انجام می‌شود، شفاف سازی شود.»
در بسیاری از کشورهایی که خواستار تحریم فرانسه شده‌اند آزادی رسانه‌ها وجود ندارد
امانوئل ماکرون در واکنش به اعتراضاتی که در دیگر کشورها در پی «تحریف سخنان او» شکل گرفته است، گفت: «این را دوباره تکرار می‌کنم که در فرانسه مطبوعات آزاد هستند. در بسیاری از کشورهایی که خواستار تحریم فرانسه شده‌اند آزادی رسانه‌ها وجود ندارد. به عبارت دیگر، در آنجا امکان کشیدن کاریکاتورهایی نه تنها کاریکاتور پیامبر یا خدا یا موسی بلکه حتی کاریکاتورهای رهبران همان کشورها وجود ندارد. در آنجا گاه کاریکاتورهایی از رهبران دیگر کشورها کشیده می‌شود و نه رهبران همان کشور. زیرا آنها دست کاریکاتورها و طراحان را شکسته‌اند، خبرنگاران را می‌کشند یا آنها را به زندان می‌اندازند. چنین چیزی در فرانسه وجود ندارد. وقتی خبرنگاری در فرانسه چیزی می‌گوید، موضعش موضع دولت نیست… از این رو به خودمان تبریک می‌گویم.»
اقدامات تروریستی که به نام اسلام انجام می‌شود، آفتی برای مسلمانان جهان است
امانوئل ماکرون در ادامه با اشاره به اینکه پیام امروزش «دعوت مسلمانان به مسئولیت پذیری» است، گفت: «چند سالی است که ما در حال نبرد با تروریسم هستیم. این مبارزه تا کنون جان بیش از ۳۰۰ نفر از هموطنانمان و گاه خارجی‌هایی که در خاک ما زندگی می‌کنند را گرفته است. این اقدامات تروریستی که به نام اسلام انجام می‌شود آفتی برای مسلمانان در سراسر جهان است. وقتی به ارقام معتبر ۴۰ سال گذشته در جهان بنگرید، می‌بینید که بیش از ۸۰ درصد قربانیان این تروریسم، مسلمان بوده‌اند. وقتی دختران جوان در نیجریه توسط گروه‌هایی به نام اسلام ربوده می‌شوند… وقتی فلان زایشگاه بمباران می‌شود… می‌توانم ده‌ها مثال دیگر بیاورم. قربانیان اصلی فعالیت‌های تروریستی که به نام اسلام انجام می‌شود، مسلمانان هستند. ما با این تروریسم مبارزه می‌کنیم زیرا به سرزمین ما ضربه می‌زند.»
مقابل «افراط گرایان جدایی طلب» می‌ایستیم
امانوئل ماکرون در بخش‌های پایانی سخنانش گفت: «من هرگز ندیده‌ام که کسی به نام لائیسیته فرانسه محکوم به اعدام شده باشد. در فرانسه یک خط قرمزی وجود دارد و همۀ افرادی که حکم اعدامی را صادر می‌کنند یا اقدامی خشونت آمیز را توجیه می‌کنند، از نظر من آن سوی این خط قرمز قرار دارند.»
او افزود: «هنگامی که من از جدایی طلبان صحبت می‌کنم، منظورم گروه‌هایی از افراط گرایان خشن است که به نام اسلام عمل می‌کنند و با تحریف دین شروع به آموزش دیگران می‌کنند. آنها در چارچوب انجمن‌ها از تمام آزادی‌ها و حقوقی که جمهوری فرانسه ارائه می‌دهد استفاده می‌کنند و به آموزش دیدگاه‌های افراطی خود می‌پردازند. آنها به دیگران می‌آموزند که ما نباید به فرانسه احترام بگذاریم، نباید به قوانین این کشور احترام بگذاریم و باید نوعی دیگر از قوانین را اجرا کنیم. آنها می‌آموزند که زنان با مردان برابر نیستند و دختران كوچک نباید از حقوق برابر با پسران كوچك برخوردار باشند.»
ماکرون اعلام کرد: «این را خیلی واضح به این گروه‌ها می‌گویم: نه در کشور ما. اینجا در فرانسه ما به روشنگری باور داریم. همه شهروندان، زن و مرد از حقوق برابر برخوردارند. بنابراین هرگز هرگز چنین نهادهایی را نمی‌پذیریم؛ حتی اگر فعالیت‌هایشان به نام یک دین انجام شود…. کسانی که چنین باورهایی دارند و می‌خواهند بخشی از جامعه را جدا کنند و قانون خود را وضع کنند، این کارها را در جایی دیگر انجام دهند؛ نه در خاک فرانسه.»
امانوئل ماکرون، رییس جمهور فرانسه با انتقاد تند از سیاست‌های دولت اردوغان، گفته است که ترکیه «نیات امپریالیستی دارد» و به اردوغان توصیه کرده که «توهین نکند و دروغ نگوید».
آقای ماکرون، در گفت‌وگو با شبکه الجزیره که روز یک‌شنبه، یازدهم آبان، منتشر شد، تاکید کرد که مجموعه عملکرد ترکیه در خاورمیانه، شامل مداخلات در سوریه و بخش مدیترانه «نوع جدیدی از تجاوزگری بود که اعضای ناتو را غافلگیر کرد».
او همچنین با اشاره به دخالت ترکیه در جنگ لیبی، گفت آنکار «قوانین منع تحریم تسلیحاتی در لیبی را زیرپا گذاشت».
به گفته رئیس‌جمهور فرانسه، ترکیه در حالی که عضو پیمان ناتو است، علیه اعضای ناتو، سیاست و عملکرد ستیزه‌جویانه در پیش گرفته است.
آقای مکرون با تاکید بر اینکه «تمایلات امپریالیستی» ترکیه برای ثبات منطقه خوب نیست، گفت «اگر اردوغان در قبال فرانسه، اتحادیه اروپا و ناتو محترمانه رفتار کند، دروغ نگوید و توهین نکند، این تنش قابل برطرف شدن است» و «فرانسه خواهان آرام شدن اوضاع است».
ترکیه و فرانسه هر دو کشورهای عضو ناتو هستند که طی ماه‌های گذشته به دلیل مناقشه لیبی، حفاری‌های ترکیه در مدیترانه و اخیرا هم درگیری‌ها در منطقه ناگورنو-قره‌باغ، روابط آنها به شدت تیره‌وتار شده است.
علاوه بر این، رجب طیب اردوغان در روزهای گذشته در واکنش به سخنان امانوئل ماکرون در حمایت از حق انتشار کاریکاتورهای پیامبر اسلام و انتقاد از اسلامگرایان افراطی، گفته بود که امانوئل ماکرون نیاز به معاینه روانی دارد.
علاوه بر تنش‌های لفظی، ترکیه در اقدام به انتشار کاریکاتور پیامبر اسلام، از کارزار تحریم کالاهای فرانسه که در برخی کشورهای اسلامی مطرح شد، حمایت کرد.
آقای ماکرون در مصاحبه با الجزیره از تحریم محصولات و کالاهای ساخت کشورش انتقاد کرد و آن را «غیرقابل قبول» نامید.
انتشار کاریکاتورهای محمد، پیامبر اسلام توسط مجله فکاهی شارلی ابدو تا کنون قربانیان بسیاری را در کشور فرانسه برجای گذاشته است.
شارلی ابدو از معدود نشریات اروپایی محسوب می‌شود که نگاه طنز به شخصیت‌های مذهبی از ادیان مختلف جهان دارد و حتی بارها کاریکاتور این افراد را روی صفحه اول خود چاپ کرده است.
۵ سال پیش از این در ۷ ژانویه سال ۲۰۱۵ میلادی، چاپ کاریکاتوری از ابوبکر بغدادی، رهبر داعش در این نشریه منجر به حملۀ اسلامگرایان تندرو به دفتر این نشریه و درنهایت کشته شدن ۱۲ نفر شد. حامیان تروریست‌ها در این حمله، القاعده یمن و داعش بودند.
در سال جاری میلادی نیز در پی انتشار مجدد کاریکاتورهای محمد همزمان با آغاز جلسات رسیدگی به اتهامات ۱۴ فردِ متهم به همدستی با تروریست‌ها در جریان حمله به تحریریه شارلی ابدو، یک جوان پاکستانی ۱۸ ساله با ساطور به عابران در نزدیکی دفتر پیشین این نشریه حمله و دست‌کم ۲ نفر را زخمی کرد.
پس از آن نیز نمایش دوبارۀ این کاریکاتورها توسط معلمی ۴۷ ساله به نام ساموئل پاتی در کلاس درس، به قیمت جانش تمام شد و یک مهاجر اسلامگرای اهل چچن او را سر برید.
در سومین حملۀ خونین سال جاری میلادی، روز پنج‌شنبه ۲۹ اکتبر یک مهاجر اهل تونس در شهر نیس فرانسه به حاضران در یک کلیسا حمله کرد و الله‌اکبر گویان جان سه تن از آنها را گرفت.
با وجود واکنش‌های خونین اسلامگرایان تندرو به انتشار این کاریکاتورها، دولت فرانسه همچنان بر حمایت از اصول بنیادینی همچون آزادی بیان و آزادی مطبوعات تاکید دارد و کشورهای اروپایی نیز همبستگی خود را با دولت و مردم این کشور اعلام کرده‌اند.
در یک رویداد دیگر که منجر به افزایش تنش در روابط دو کشور شد، مجله شارلی ابدو کاریکاتوری از رجب طیب اردوغان منتشر کرد که او را با لباس زیر و آبجویی در دست در کنار زنی نیمه برهنه منتشر کرد.
دولت ترکیه در اعتراض به این اقدام کاردار سفارت فرانسه در ترکیه را احضار کرد.
یورونیوز
