استان سیستان و بلوچستان و به ویژه شهر زاهدان، شاهد مرگبارترین صحنه‌های اعتراضاتی بوده‌اند که از کشته شدن مهسا (ژینا) امینی آغاز شد. تازه‌ترین نام بر این فهرست خونبار ابراهیم ریگی است، کسی که حکم اعدام تهدیدش می‌کرد اما نجات یافت و آزاد شد تا چندی بعد در کلانتری کشته شود.
نخستین بار حال‌وش، یکی از رسانه‌های فعالان حقوق بشر بلوچ، خبر کشته شدن ابراهیم ریگی را منتشر کرد.
حال‌وش نوشت: «۳ اسفند حوالی ساعت ۴ و نیم عصر دو مامور ابراهیم را از محدوده خیابان کریم پور بازداشت و به کلانتری ۱۲ در منطقه بعثت می برند، تلفن ابراهیم از لحظه بازداشت خاموش می‌شود و در کلانتری مورد ضرب و جرح قرار می‌گیرد وفوت می‌کند.»
حال یکی از مقام‌های پلیس در سیستان و بلوچستان کشته شدن ابراهیم ریگی را تایید کرده، هرچند آن را به «بازداشت خودسرانه» از طرف یک شاکی خصوصی نسبت داده است.
چه روایت رسمی را بپذیریم و چه فعالان بلوچ راست بگویند، پیش از ابراهیم ریگی چندین بازداشتی دیگر زیر شکنجه کشته شده یا کمی پس از آزادی جانشان را از دست داده‌اند.
کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان می‌گوید: «ابراهیم ریگی هفدهمین نفری است که طی اعتراضات اخیر زیر شکنجه در بازداشت کشته شده‌است.»
همزمانی کشته شدن ابراهیم ریگی با اعدام حسن عبیات، زندانی سیاسی عرب و سرکوت احمدی، زندانی سیاسی کُرد، بار دیگر توجه‌ها را به خشونت حکومت مرکزی علیه اقلیت‌های ایران جلب کرده است.
روایت رسمی چیست؟
به گزارش تسنیم، سرهنگ علی رحیمی، معاون فرهنگی و اجتماعی فرماندهی انتظامی استان سیستان و بلوچستان، کشته شدن ابراهیم ریگی را به « اقدام خودسرانه شاکی در سلب آزادی متشاکی» نسبت داده و گفته است ماجرا در «اختلافات خانوادگی» ریشه داشته است.
آقای رحیمی گفته چند نفر در حالی که ابراهیم ریگی را در صندلی عقب ماشین خود انداخته بودند او را به کلانتری بردند.
به گفته او این افراد بر سر اختلافات خانوادگی و با اتکا به یک حکم جلب که پیشتر صادر شده چنین کاری کردند.
معاون فرماندهی انتظامی استان سیستان و بلوچستان گفته ماموران کلانتری ۱۲ ابراهیم ریگی را بیهوش یافتند و به اورژانس خبر دادند و وقتی ماموران اورژانس رسیدند اعلام کردند او درگذشته است.
او گفته: «تمامی افراد که این فرد را در اقدام خودسرانه دستگیر کرده بودند برای سیر مراحل قانونی تحویل مرجع قضائی شدند.»
این مقام انتظامی جزئیات بیشتری درباره ماهیت اختلافات خانوادگی و هویت بازداشت‌شدگان ادعایی ارائه نکرده است.
روایت فعالان بلوچ چیست؟
حال‌وش، که پیش از منابع رسمی خبر کشته شدن ابراهیم ریگی را گزارش کرد، نوشته که آقای ریگی به دست دو مامور بازداشت، به کلانتری منتقل و شکنجه شد.
بر مبنای این گزارش «تلفن ابراهیم از لحظه بازداشت خاموش می‌شود».
حال‌وش نوشته که « کلانتری ۱۲ اعلام کرده که هر ضرب و جرح صورت گرفته در بیرون پاسگاه بوده و در داخل کلانتری صورت نگرفته، اما پزشکی قانونی تایید کرده که ضرب و جرح تازگی دارد و همان ساعات اولیه پس از انتقال به داخل کلانتری رخ داده که ابراهیم جانباخته است.»
این رسانه فعالان بلوچ گفته خانواده آقای ریگی برای انصراف از پیگیری پرونده تحت فشار هستند.
اذیت و آزار خانواده‌های قربانیان خشونت حکومتی در ایران یکی از رویه‌های ثابت مواجهه حکومت با چنین مواردی است.
خشونت پلیس در سیستان و بلوچستان در مواردی چون «جمعه خونین زاهدان» تا جایی از حد گذشته که حتی به طور کم‌سابقه به برکناری چند مقام انتظامی منجر شده است. نماینده رهبر ایران در این استان هم اذعان کرده که دست کم در آن مورد تلاش‌هایی برای لاپوشانی تخلف پلیس در جریان بود.
از ابراهیم ریگی چه می‌دانیم؟
ابراهیم ریگی ۲۴ سال داشت و اهل زاهدان بود. او در ۲۱ مهر بازداشت شد و با اتهام محاربه و افساد فی‌الارض روبرو بود، اتهامات سنگینی که می‌توانست برایش حکم اعدام به دنبال داشته باشد.
اما او در دی ماه با سپردن وثیقه از زندان آزاد شد.
آقای ریگی پس از آزادی به بیان دیدگاه‌های انتقادی خود در اینستاگرام ادامه داد.
او در آخرین مطلبی که در اینستاگرامش همرسانی کرد با اشاره به روز کشتار نمازگزاران معترض در زاهدان نوشت: «۸ مهر که هیچ وقت از یاد هیچ ایرانی و بلوچی نخواهد رفت. اتفاقی به پهنای قلب شکسته مادران داغدار، به پهنای قلب شکسته خانواده خدانور، مهسا امینی و دیگر کشته‌شدگان»
او درباره وضعیت پرونده خود نوشته بود: «نمی‌دانستم کمک کردن به مجروحین و انتقاد از کشته شدن برادران و خواهرانمان هم گناه است در این سرزمین… اما حتی مرگ، حتی اعدام کردن من، برایم دیگر مهم نبود. چون من در این سرزمین بارها از دنیا رفته‌ام. پیشنهادهای بسیاری برای خروجم از این سرزمین دادند. از سراسر دنیا به من پیام دادند اما من شهر خود و مکی را ترک نخواهم کرد.»
آخرین استوری اینستاگرام او هم می‌گفت: «ما را ز سر بریده می‌ترسانی؟ ما گر ز سر بریده می‌ترسیدیم، در محفل عاشقان نمی‌رقصیدیم.»
ابراهیم ریگی در شناسه اینستاگرامش «دکتر» داشت و در مهر ماه خبر بازداشتش با اشاره به اینکه هنگام بازگشت از بیمارستان تامین اجتماعی زاهدان بازداشت شده گزارش شد.
فرزین کدخدایی، فعال بلوچ، در توییترش توضیح داده که آقای ریگی پیشتر دانشجوی رشته پزشکی بود اما انصراف داده بود.
