بنا بر گزارشهای منتشر شده در رسانههای جمهوری اسلامی ایران، ابراهیم رئیسی و هیئت هشت نفره وی شامل حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه این کشور در پی حادثه سقوط بالگرد کشته شدند. دلیل سقوط بالگرد حامل رئیسجمهوری ایران و همراهان او «شرایط نامناسب آب و هوایی» اعلام شده است.
ایرنا، خبرگزاری رسمی ایران در این مورد نوشته است: «رئیس جمهوری اسلامی ایران که عصر یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ در مسیر بازگشت از مراسم افتتاح سد قیز قلعهسی به سمت شهر تبریز، در منطقه ورزقان استان آذربایجان شرقی دچار سانحه هوایی شده بود، به همراه تمامی همراهان» جان خود را از دست داد.
رسانههای ایران اسامی خلبان و کادر فنی بالگرد حامل ابراهیم رئیسی و هیئت همراه را که روز یکشنبه سقوط کرد، اعلام کردند.
بر اساس این گزارش، ️سرهنگ خلبان سید طاهر مصطفوی، ️سرهنگ خلبان محسن دریانوش و سرگرد فنی بهروز قدیمی، کادر پروازی بالگرد حامل رئیسجمهور اسلامی ایران و هیئت همراه او بودند.
بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، «در صورت فوت، عزل، استعفاء، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس جمهور»، معاون اول وی با موافقت رهبر این کشور اختیارات و مسئولیتهای وی را بر عهده میگیرد. سپس «شورایی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه و معاون اول رئیس جمهور» موظف میشود تا زمینه انتخاب جمهور جدید را «حداکثر ظرف مدت پنجاه روز» مهیا سازد.
با تایید خبر درگذشت ابراهیم رئیسی، محمد مخبر دزفولی، معاون اول وی مسئولیتهای ریاست جمهوری را بر عهده خواهد گرفت. وی متولد ۴ تیر ۱۳۳۴ در شهر دزفول در استان خوزستان در جنوب غربی ایران است و از جمله مقامات جمهوری اسلامی ایران به شمار میرود که در فهرست تحریمهای آمریکا قرار دارد.
واکنشهای خارجی به کشته شدن ابراهیم رئیسی
ولادیمیر پوتین روز دوشنبه در پیامی که در وبسایت کرملین منتشر شد، به جمهوری اسلامی تسلیت گفت و در حساب خود در شبکه تلگرام نیز نوشت: «لطفا عمیقترین تسلیت مرا در رابطه با فاجعه عظیمی که بر جمهوری اسلامی ایران وارد شد، بپذیرید. حادثه سقوط بالگرد، جان سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور، و تعدادی از مقامات برجسته کشور شما را گرفت».
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، نیز روز دوشنبه مرگ ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان را تسلیت گفت و رئیسی را «همکار و برادر ارزشمند» خواند.
بشار اسد، رئیسجمهور سوریه، متحد نزدیک تهران که جمهوری اسلامی در طول سالها جنگ از او حمایت کرده است، نوشت: «ما با رئیسجمهور فقید ایران همکاری کردیم تا شکوفایی روابط راهبردی بین سوریه و ایران همیشه تضمین شود.»
سرویس مطبوعاتی وزارت امور خارجه بلاروس نیز در بیانیهای اعلام کرد که «ما از آخرین اخبار ایران متأثر هستیم. این یک فقدان جبرانناپذیر است و نه فقط برای جامعه ایران.»
نیکول پاشینیان، نخستوزیر ارمنستان نیز در پیامی کتبی به علی خامنهای، به او تسلیت گفته و نوشت که ارمنستان و مردمش در این دوران سخت برای ایران «در کنار همسایه دوست و مردم آن» خواهند ماند.
در سطح بینالمللی، شارل میشل، رئیس شورای اروپا نیز در واکنش به این خبر در شبکه ایکس نوشت: «اتحادیه اروپا مراتب تسلیت صمیمانه خود را برای درگذشت ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ابراز میکند.»
جورجیا ملونی، نخستوزیر ایتالیا، در کانال ۵ تلویزیون این کشور در این باره گفت: «میبینم که مقامات ایرانی موضوع تصادف را قبول دارند و نه تئوریهای توطئه.»
او افزود که «من هیچ تغییری در نظم داخلی ایران نمیبینم، ما با متحدان اروپایی خود و گروه هفت در تماس دائمی هستیم زیرا در مورد حادثهای صحبت میکنیم که بخشی از یک چارچوب منطقهای پیچیده است. امیدوارم رهبری آینده ایران بخواهد خود را به ثبات و آرام کردن منطقه متعهد کند.»
چین، ژاپن، قطر، امارات، ترکیه، ونزوئلا و مالزی روز دوشنبه در پیامهایی رسمی مرگ ابراهیم رئیسی و وزیر خارجه جمهوری اسلامی را تسلیت گفتند.
هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه روز دوشنبه در یک نشست خبری مشترک با همتای پاکستانی خود، اسحاق دار، در اسلامآباد گفت: «از اولین لحظهای که خبر حادثه را شنیدیم، با مقامات ایرانی در تماس بودهایم و همه ابزارها را برای کمک به تلاشهای نجات بسیج کردیم اما متأسفانه خبر خوشی نرسید.» او در ادامه به مقامات جمهوری اسلامی تسلیت گفت.
از سوی دیگر، هانا نویمان، عضو آلمانی پارلمان اروپا، در پیامی نوشت که «امروز، من به همه قربانیان او فکر میکنم. و با دوستانم در سراسر ایران امیدوارم که هر که بعد از او میآید، انسانتر باشد.»
نارندرا مودی، نخستوزیر هند، با ابراز «تأسف عمیق» از کشته شدن ابراهیم رئیسی، روز دوشنبه در شبکه ایکس گفت که از شنیدن این خبر «شوکه» شده است.
او از ابراهیم رئیسی به عنوان رهبری نام برد که «مشارکت او در تعمیق روابط دوجانبه ای
ران و هند همیشه به یاد آورده میشود.» آقای مودی گفته که هند در این دورهٔ «سوگواری» در کنار ایران خواهد بود.
شهباز شریف، نخستوزیر پاکستان، در شبکههای اجتماعی نوشت: «پاکستان یک روز عزای عمومی را برگزار خواهد کرد و پرچم خود را به نشانه احترام به رئیسجمهور ایران و همراهانش و به نشانه همبستگی با کشور برادر، نیمهافراشته خواهد شد.»
ملا محمد حسن آخوند، رئیسالوزرای طالبان هم در بیانیهای نوشت: «ما در غم جمهوری اسلامی ایران و مردم آن شریک هستیم و به همه خانوادههای قربانیان، ملت و دولت ایران تسلیت میگوییم. در این روزهای سخت در کنار مردم ایران هستیم و برای همه جانباختگان این حادثه طلب مغفرت و برای خانوادههایشان صبر مسئلت داریم.»
لبنان از روز دوشنبه برای رئیس جمهور و وزیر امور خارجه ایران که در حادثه سقوط بالگرد کشته شدند، سه روز عزای عمومی اعلام کرد. گروه مسلح حزبالله لبنان نیز کشته شدن آنها را تسلیت گفته بود.
محمد بن زاید آل نهیان، رئیسجمهور امارات متحده عربی روز دوشنبه گفت که «امارات متحده عربی در این دوران سخت در کنار ایران ایستاده است.»
تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر نیز در شبکه ایکس نوشت: «تسلیت صمیمانه به دولت و مردم جمهوری اسلامی ایران در پی درگذشت ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و همراهانشان در حادثه دردناک سرنگونی بالگرد، از خداوند متعال برای آنها طلب رحمت و مغفرت و برای خانوادههایشان صبر و اجر مسئلت داریم. ما از آن خدا هستیم و به سوی او باز خواهیم گشت.»
محمد شیاع السودانی، نخستوزیر عراق، نیز در بیانیهای نوشت: «با اندوه فراوان و تأسف عمیق، خبر غمانگیز درگذشت ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور جمهوری اسلامی ایران، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و همراهانشان را در سانحه سقوط هواپیما در شمال ایران دریافت کردیم. مراتب تسلیت و همدردی صمیمانه خود را به رهبر بزرگ انقلاب اسلامی، علی خامنهای، و به ملت ایران، دولت و مردم آن ابراز میکنیم. همبستگی خود را با مردم برادر ایران و مسئولان جمهوری اسلامی در این فاجعه دردناک ابراز میکنیم.»
عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر نیز در پیامی اعلام کرد که مصر «با غم و اندوه فراوان از درگذشت رئیسجمهور ایران و دیپلمات ارشد تهران سوگوار است.» سیسی که در سالهای اخیر به عادیسازی روابط با ایران نزدیک شده است، «تسلیت و همدردی صمیمانه خود را» به مردم ایران ابراز کرد.
پس از بهبود ناگهانی سال گذشته مناسبات بین ایران و عربستان سعودی، تهران و قاهره نیز به دنبال اصلاح روابط چندین دهه پرتنش بودهاند و مبادلات دیپلماتیک بین دو کشور در ماههای اخیر از زمان آغاز جنگ غزه افزایش یافته است.
سیسی و رئیسی برای اولین بار در نوامبر در ریاض با یکدیگر دیدار کردند و رئیسی ماه بعد انتخاب مجدد عبدالفتاح السیسی را تبریک گفت.
روز دوشنبه محمود عباس، رئیسجمهور تشکیلات فلسطینی، نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، احمد ابوالغیط، رئیس اتحادیه عرب، عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای حاکمیتی سودان نیز به جمهوری اسلامی تسلیت گفتند.