خروج ایران از برجام؛ ساخت بمب اتمی گام بعدی است؟
رادیو سراسری آلمان در گزارشی پیرامون چشم‌انداز اقدامات آینده ایران در مقابله با نفی برجام از سوی آمریکا، به سخنان رابرت کلی از انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم استناد کرده که مدتهاست رویدادهای مربوط به برنامه اتمی ایران را دنبال می‌کند. او بر این باور است که اکثر تحلیل‌گران مسائل ایران متقاعد شده‌اند که این کشور قطعا در دهه ۹۰ توسعه تسلیحات هسته‌ای را آغاز کرده است.
به گفته این کارشناس، جمهوری اسلامی ایران احتمالا در واکنش به برنامه اتمی عراق این کار را در آن زمان آغاز کرده است. او تاکید دارد که اسناد سازمان سیا و اسناد ربوده شده توسط مأموران اسرائیلی از انباری در تهران ثابت کرده‌اند که ایران تا سال ۲۰۰۴ برنامه تسلیحات هسته‌ای خود را دنبال کرده است.
تصاویری که توسط ماهواره‌ها گرفته شده هم نشان داده‌اند که فعالیت‌های اتمی ایران بعد از سال ۲۰۰۴ کاهش یافته یا متوقف شده است.
یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک کنفرانس مطبوعاتی در اوایل ماه آوریل اعلام کرد که شواهد معتبری برای ادامه فعالیت‌های اتمی ایران برای دوره بعد از سال ۲۰۰۹ وجود ندارد.
“ایران از قابلیت ساخت بمب اتمی برخوردار است”
چهار سال پیش زمانی که توافقنامه برجام در وین امضاء شد، ایران چیزی حدود ۲۰ هزار سانتریفوژ برای غنی‌سازی اورانیوم داشت که برای ساخت هشت تا ده بمب با اورانیوم غنی‌سازی شده کفایت می‌کرد و قادر بود حتی در ظرف دو تا سه ماه آن را به ۹۰ درصد برساند.
طبق توافقنامه برجام و برای کاستن از توان ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای، موافقت شده بود که ایران در سطحی محدود به غنی‌سازی اورانیوم تا ۳.۶۷ درصد ادامه دهد اما تنها مجاز به نگهداری ۳۰۰ کیلوگرم از این اورانیوم غنی‌شده در خاک خود باشد. از هنگام اجرایی شدن برجام، ایران اورانیوم غنی‌شده مازاد خود را به روسیه می‌فروخت و در ازای آن، کیک زرد دریافت می‌کرد.
شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران اخیرا با انتشار بیانیه‌ای خطاب به کشورهای مشارکت کننده در مذاکرات هسته‌ای، از تعلیق اجرای برخی از تعهدات پیش بینی شده در توافق هسته‌ای خبر داد.
به گفته رابرت کلی از انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم حسن روحانی رئیس جمهوری ایران هنوز جلوی بازرسی‌های دقیق متخصصین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را نگرفته است. این کارشناس تاکید دارد که تهران در حال حاضر نه به خروج از پیمان منع گسترش جنگ‌افزارهای هسته‌ای (NPT) رای داده و نه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ترک کرده است.
اما چگونه می‌توان اطمینان حاصل کرد که ایران به طور مخفیانه بمبی نسازد؟
رابرت کلی در پاسخ به این پرسش تاکید کرده است: «همیشه دشوار است ثابت کنیم که چیزی اتفاق نمی‌افتد. تاسیسات اتمی شناسایی شده ایران به شدت تحت نظارت هستند. هر مکان مخفی برای غنی‌سازی اورانیوم هم به سادگی قابل اختفا نیست.
به گفته این کارشناس از راه‌های مختلف می‌توان از فعالیت‌های مخفیانه اتمی آگاه شد. او با تصریح این که انجام چنین کاری پیامدهای جدی دارد تاکید می‌کند که در این ارتباط باید اورانیوم را برای سوخت راکتور غنی‌سازی کرد و به رآکتور آورد. این چرخه ای است که در نهایت باید به تولید بمب اتمی بیانجامد.
هانس کریستنسن از فدراسیون محققین آمریکایی هم معتقد است که ایران در حال حاضر مواد لازم را برای ساخت بمب اتمی ندارد اما از قابلیت ساخت بمب اتمی برخوردار است.
به گفته این کارشناس برای ساخت یک بمب اتمی، تحقیقات در مورد کلاهک هسته‌ای و استفاده از آن روی موشک یا سیستمهای دیگر باید از سر گرفته شود. علاوه بر آن آزمایشات هسته‌ای هم باید انجام گیرد.
او تاکید دارد که فقط غنی‌سازی اورانیوم برای ساخت بمب حداقل یک سال طول می‌کشد و قدم‌های بعدی برای ساختن کلاهک اتمی و موشک لازم زمان بسیار طولانی‌تر را می‌طلبد.
با این حال رابرت کلی از انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم بر این باور است که اطلاعاتی که اسرائیلی‌ها به دست آوردند نشان می‌دهد که ایرانی‌ها مهارت کافی در این زمینه‌ها دارند.
این کارشناس همچنین گفته است که نوشته‌ها و تحقیقات علمی محققین اتمی ایرانی در موسسات علمی دانشگاه‌ها را دنبال می‌کند و دانشمندان ایرانی بسیار خوب کارمی‌کنند. این کارشناس تاکید دارد که او شکی ندرد که ایرانیان به تنهایی قادر هستند خود بمب تولید کنند.
این که آنها با احتساب ریسک‌ها و پیامدهای سیاسی و بین‌المللی چنین مسیری واقعاَ به آن وارد شوند، مسئله دیگری است.
دویچه وله فارسی
