آنگلا مرکل از ۱۷ سال پیش رهبر حزب دموکرات مسیحی آلمان است و در ۱۲ سال گذشته نیز مقام صدراعظمی را در اختیار داشته است. مرکل را سیاستمداری با واکنشهای سنجیده توصیف میکنند. واکنشهایی متمرکز بر پرهیز از بحران.
مرکل در نوامبر سال ۲۰۰۵ به مقام صدراعظمی آلمان رسید. او نخستین زن و نخستین شهروند آلمان شرقی سابق بود که به چنین مقام حساس و بلندپایهای در آلمان متحد دست یافت. مرکل در ۱۲ سال گذشته توانسته بدون جنجال و حاشیه در رأسقدرت باقی بماند.
یکی از تواناییهای مرکل مدیریت بحران است. او توانست با اتخاذ سیاستی مناسب آلمان را از تأثیرات مخرب بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۸ مصون نگه دارد، به گونهای که این بحران به خلاف کشورهایی نظیر یونان و اسپانیا خسارات فراوانی به اقتصاد آلمان نزد. مرکل همچنین توانست بحران پناهجویی سال ۲۰۱۵ را کنترل کند و آن را از سر تیتر خبرها به موضوعی حاشیهای در سال ۲۰۱۷ مبدل سازد.
آنگلا مرکل با ویژگیهایی نظیر اعتماد به نفس، تعهد و حفظ خونسردی در صحنه سیاست شناخته میشود. او در رقابتهای انتخاباتی و همچنین در دوئل تلویزیونی با رقیبش مارتین شولتس با حالتی آرام و کنترلشده به پرسشها و انتقادات پاسخ داد.
نحوه ایستادن مرکل بهخصوص نحوه به هم چسباندن انگشتهایش به یکدیگر همواره دستمایه طنز و گاه انتقاد بوده است. اما انتقادها یا شوخیها، صدراعظم آلمان را به تغییر در حالت ایستادن یا نحوه لباس پوشیدن وادار نکردهاند.
یکی از تواناییهای مهم مرکل در عرصه سیاست، مهارت او در تغییر جهتگیریهای سیاسی است. مرکل تا پیش از فاجعه اتمی فوکوشیما، یکی از طرفداران انرژی اتمی بود. اما پس از وقوع آن فاجعه، یکباره موضعاش را تغییر داد و اعلام کرد که آلمان نیروگاههای اتمی خود را برخواهد چید. بسیاری از ناظران سیاسی این خصوصیت مرکل را یکی از نقاط قوت او در سالهای گذشته میدانند.
نحوه رفتار مرکل با سیاستمداران مرد بستگی زیادی به طرف مقابل دارد. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه پس از پیروزی در انتخابات، در نخستین سفر خارجیاش در این سمت، به برلین رفت. مکرون همچون مرکل یکی از طرفداران اتحادیه اروپاست و همین نقطه نظر مشترک موجب شده تا فرانسه و آلمان از حمایت یکدیگر برای تقویت اتحادیه اروپا برخوردار باشند.
نخستین دیدار مرکل و دونالد ترامپ با حاشیه همراه بود. رئیسجمهور آمریکا که در کاخ سفید میزبان صدراعظم آلمان شده بود، حاضر نشد با او دست بدهد. مرکل در مصاحبههایش صراحتا گفته که با ترامپ اختلاف نظرهای زیادی دارد. بحران کره شمالی، توافق هستهای غرب با ایران و معاهده اقلیمی پاریس تنها چند نمونه از این اختلافات است.
مرکل در چهارمین دوره صدارتش با چالش بزرگی به نام برگزیت روبرو خواهد بود. مردم بریتانیا در یک همهپرسی جنجالی به خروج این کشور از اتحادیه اروپا رأی دادند و به این ترتیب تحولی بزرگ را در تاریخ اتحادیه اروپا رقم زدند. ترزا می، نخستوزیر بریتانیا اعلام کرده که عضویت کشورش در اتحادیه اروپا رسما در مارس ۲۰۱۹ پایان میپذیرد. مرکل یکی از مخالفان برگزیت بود.
آنگلا مرکل در سال ۱۹۹۸ با یوآخیم زاور ازدواج کرد. همسر مرکل پرفسور شیمی نظری و عملی است و از ازدواج پیشیناش صاحب دو فرزند است. یوآخیم زاور اصولا در انظار عمومی حضور پررنگی ندارد و به ندرت در کنار مرکل دیده میشود. البته استثناهایی هم وجود دارد؛ مثل جشنواره سالانه موسیقی در بایرویت و زالتسبورگ که صدراعظم و همسرش هر دو از طرفداران پر و پا قرص آن هستند.
هر چند مرکل و حزب او (دمکرات مسیحی) مجددا در رأس قدرت ماندند، اما این بدین معنا نیست که او مخالف ندارد. یکی از انتقادهای اصلی به مرکل، سیاست باز گذاشتن مرزها به روی پناهجویان است. مارتین شولتس، رقیب مرکل در سخنرانیهای انتخاباتی خودش از اینکه آلمان نتوانست بر سر پذیرش پناهجو، برخورد قاطعی با کشورهای دیگر اتحادیه اروپا داشته باشد، به شدت انتقاد کرد.
ناظران بینالمللی معتقدند چنانچه مرکل بار دیگر صدراعظم شود، میتواند شکافی را که ترامپ با سیاستهای انزواطلبانه و شعارهایی چون “اول آمریکا” ایجاد کرده، پر کند. برخی حتی پا را فراتر گذاشته و گفتهاند مرکل جای ترامپ را در “جهان آزاد” برعهده خواهد گرفت. مرکل این نظر را رد کرده و گفته که هیچ کشوری به تنهایی قادر به حل کردن مشکلات جهان نیست.